Medea

___________________________________________________________

Actus secundus

Scaena I

[Medea, nutrix pro domo.]

Medea:

Occidimus: aures pepulit hymenaeus meas.

vix ipsa tantum, vix adhuc credo malum.

hoc facere Iason potuit, erepto patre

patria atque regno sedibus solam exteris

120

deserere durus? merita contempsit mea

qui scelere flammas viderat vinci et mare?

adeone credit omne consumptum nefas?

incerta vaecors mente non vaesana feror

partes in omnes; unde me ulcisci queam?

125

utinam esset illi frater! est coniunx: in hanc

ferrum exigatur. hoc meis satis est malis?

si quod Pelasgae, si quod urbes barbarae

novere facinus quod tuae ignorent manus,

nunc est parandum. scelera te hortentur tua

130

et cuncta redeant: inclitum regni decus

raptum et nefandae virginis parvus comes

divisus ense, funus ingestum patri

sparsumque ponto corpus et Peliae senis

decocta aeno membra: funestum impie

135

quam saepe fudi sanguinemet nullum scelus

irata feci: saevit infelix amor.

Quid tamen Iason potuit, alieni arbitri

iurisque factus? debuit ferro obvium

offerre pectus – melius, a melius, dolor

140

furiose, loquere. si potest, vivat meus,

ut fuit, Iason; si minus, vivat tamen

memorque nostri muneri parcat meo.

culpa est Creontis tota, qui sceptro impotens

coniugia solvit quique genetricem abstrahit

145

natis et arto pignore astrictam fidem

dirimit: petatur, solus hic poenas luat,

quas debet. alto cinere cumulabo domum;

videbit atrum verticem flammis agi

Malea longas navibus flectens moras.

Nutrix:

150

sile, obsecro, questusque secreto abditos

manda dolori. gravia quisquis vulnera

patiente et aequo mutus animo pertulit,

referre potuit: ira quae tegitur nocet;

professa perdunt odia vindictae locum.

Medea:

155

levis est dolor qui capere consilium potest

et clepere sese: magna non latitant mala.

libet ire contra.

Nutrix:

siste furialem impetum,

alumna: vix te tacita defendit quies.

Medea:

Fortuna fortes metuit, ignavos premit.

Nutrix:

160

tunc est probanda, si locum virtus habet.

Medea:

numquam potest non esse virtuti locus.

Nutrix:

spes nulla rebus monstrat adflictis viam.

Medea:

qui nil potest sperare, desperet nihil.

Nutrix:

abiere Colchi, coniugis nulla est fides

165

nihilque superest opibus e tantis tibi.

Medea:

Medea superest, hic mare et terras vides

ferrumque et ignes et deos et fulmina.

Nutrix:

rex est timendus.

Medea:

rex meus fuerat pater.

Nutrix:

non metuis arma?

Medea:

sint licet terra edita.

Nutrix:

170

moriere.

Medea:

cupio.

Nutrix:

profuge.

Medea:

paenituit fugae.

Nutrix:

Medea -

Medea:

fiam.

Nutrix:

mater es.

Medea:

cui sim vides.

Nutrix:

profugere dubitas?

Medea:

fugiam, at ulciscar prius.

Nutrix:

vindex sequetur.

Medea:

forsan inveniam moras.

Nutrix:

compesce verba, parce iam, demens, minis

175

animosque minue: tempori aptari decet.

Medea:

Fortuna opes auferre, non animum potest.

sed cuius ictu regius cardo strepit?

ipse est Pelasgo tumidus imperio Creo.

Scaena II

[Creo cum comitibus, Medea, nutrix.]

Creo:

180

Medea, Colchi noxium Aeetae genus,

nondum meis exportat e regnis pedem?

molitur aliquid: nota fraus, nota est manus.

cui parcet illa quemve securum sinet?

abolere propere pessimam ferro luem

equidem parabam: precibus evicit gener.

185

concessa vita est, liberet fines metu

abeatque tuta. fert gradum contra ferox

minaxque nostros propius affatus petit.

arcete, famuli, tactu et accessu procul,

iubete sileat. regium imperium pati

190

aliquando discat. vade veloci via

monstrumque saevum horribile iamdudum avehe.

Medea:

quod crimen aut quae culpa multatur fuga?

Creo:

quae causa pellat, innocens mulier rogat.

Medea:

si iudicas, cognosce, si regnas, iube.

Creo:

195

aequum atque iniquum regis imperium feras.

Medea:

iniqua numquam regna perpetuo manent.

Creo:

i, querere Colchis.

Medea:

redeo: qui avexit, ferat.

Creo:

vox constituto sera decreto venit.

Medea:

qui statuit aliquid parte inaudita altera,

200

aequum licet statuerit, haud aequus fuit.

Creo:

auditus a te Pelia supplicium tulit?

sed fare, causae detur egregiae locus.

Medea:

difficile quam sit animum ab ira flectere

iam concitatum quamque regale hoc putet

205

sceptris superbas quisquis admovit manus,

qua coepit ire, regia didici mea.

quamvis enim sim clade miseranda obruta,

expulsa supplex sola deserta, undique

afflicta, quondam nobili fulsi patre

210

avoque clarum Sole deduxi genus.

quodcumque placidis flexibus Phasis rigat

Pontusque quidquid Scythicus a tergo videt.

palustribus qua maria dulcescunt aquis,

armata peltis quidquid exterret cohors

215

inclusa ripis vidua Thermodontiis,

hoc omne noster genitor imperio regit.

generosa, felix, decore regali potens

fulsi: petebant tunc meos thalamos proci,

qui nunc petuntur. rapida fortuna ac levis

220

praecepsque regno eripuit, exilio dedit.

confide regnis, cum levis magnas opes

huc ferat et illuc casus – hoc reges habent

magnificum et ingens, nulla quod rapiat dies:

prodesse miseris, supplices fido lare

225

protegere. solum hoc Colchico regno extuli,

decus illud ingens Graeciae et florem inclitum,

praesidia Achivae gentis et prolem deum

servasse memet. munus est Orpheus meum,

qui saxa cantu mulcet et silvas trahit,

230

geminique munus Castor et Pollux meum est

satique Borea quique trans Pontum quoque

summota Lynceus lumine immisso videt,

omnesque Minyae: nam ducum taceo ducem,

pro quo nihil debetur: hunc nulli imputo;

235

vobis revexi ceteros, unum mihi.

incesse nunc et cuncta flagitia ingere.

fatebor: obici crimen hoc solum potest,

Argo reversa. virgini placeat pudor

paterque placeat: tota cum ducibus ruet

240

Pelasga tellus, hic tuus primum gener

tauri ferocis ore flammanti occidet.

Fortuna causam quae volet nostram premat,

non paenitet servasse tot regum decus.

quodcumque culpa praemium ex omni tuli,

245

hoc est penes te. si placet, damna ream;

sed redde crimen. sum nocens, fateor, Creo;

talem sciebas esse, cum genua attigi

fidemque supplex praesidis dextra peti;

iterum miseriis angulum et sedem rogo

250

latebrasque viles: urbe si pelli placet,

detur remotus aliquis in regnis locus.

Creo:

non esse me qui sceptra violentus geram

nec qui superbo miserias calcem pede,

testatus equidem videor haud clare parum

255

generum exulem legendo et adflictum et gravi

terrore pavidum, quippe quem poenae expetit

letoque Acastus regna Thessalica optinens.

senio trementem debili atque aevo gravem

patrem peremptum queritur et caesi senis

260

discissa membra, cum dolo captae tuo

piae sorores impium auderent nefas.

potest Iason, si tuam causam amoves,

suam tueri: nullus innocuum cruor

contaminavit, afuit ferro manus

265

proculque vestro purus a coetu stetit.

tu, tu malorum machinatrix facinorum,

feminae cui nequitia, ad audendum omnia

robur virile est, nulla famae memoria,

egredere, purga regna, letales simul

270

tecum aufer herbas, libera cives metu,

alia sedens tellure sollicita deos.

Medea:

profugere cogis? redde fugienti ratem

vel redde comitem – fugere cur solam iubes?

non sola veni. bella si metuis pati,

275

utrumque regno pelle. cur sontes duos

distinguis? illi Pelia, non nobis iacet;

fugam, rapinas adice, desertum patrem

lacerumque fratrem, quidquid etiam nunc novas

docet maritus coniuges, non est meum:

280

totiens nocens sum facta, sed numquam mihi.

Creo:

iam exisse decuit. quid seris fando moras?

Medea:

supplex recedens illud extremum precor,

ne culpa natos matris insontes trahat.

Creo:

vade: hos paterno ut genitor excipiam sinu.

Medea:

285

per ego auspicatos regii thalami toros,

per spes futuras perque regnorum status,

Fortuna varia dubia quos agitat vice,

precor, brevem largire fugienti moram,

dum extrema natis mater infigo oscula,

290

fortasse moriens.

Creo:

fraudibus tempus petis.

Medea:

quae fraus timeri tempore exiguo potest?

Creo:

nullum ad nocendum tempus angustum est malis.

Medea:

parumne miserae temporis lacrimis negas?

Creo:

etsi repugnat precibus infixus timor,

295

unus parando dabitur exilio dies.

Medea:

nimis est, recidas aliquid ex isto licet:

et ipsa propero.

Creo:

capite supplicium lues,

clarum priusquam Phoebus attollat diem

nisi cedis Isthmo. sacra me thalami vocant,

300

vocat precari festus Hymenaeo dies.

[abeunt.]